Buitengerechtelijke vernietiging van een arbeidsovereenkomst wegens bedrog
Stelt u zich voor, een werknemer solliciteert bij uw onderneming en stuurt zijn CV. U neemt de werknemer aan op basis van zijn ‘mooie’ cv. Na 5 maanden ontdekt u dat deze werknemer heeft gelogen in zijn CV; onder andere over zijn eerdere werkgevers, diploma’s en lidmaatschap bij relevante verenigingen
Kunt u de arbeidsovereenkomst, zonder tussenkomst van de rechter, vernietigen en het door u aan de werknemer betaalde loon terugvorderen?
Kortom; kun je een arbeidsovereenkomst die tot stand is gekomen onder invloed van bedrog (door de werknemer) buitengerechtelijk vernietigen? Op 7 februari jl. heeft de Hoge Raad uitspraak gedaan in een zaak waarin dit aan de orde was.
Wat is buitengerechtelijke vernietiging?
Buitengerechtelijke vernietiging betekent dat een (arbeids)overeenkomst, zonder tussenkomst van een rechter, wordt vernietigd. Dit is mogelijk wanneer er sprake is van een zogenaamd wilsgebrek zoals dwaling, bedreiging of bedrog. Als er geen sprake was geweest van dwaling, bedreiging of bedrog zou de overeenkomst dus nooit gesloten zijn.
De vernietiging heeft terugwerkende kracht. Dit betekent dat de (arbeids)overeenkomst geacht wordt nooit te hebben bestaan.
Feiten
In november 2016 heeft de werknemer bij een zorginstelling gesolliciteerd, en zijn CV gestuurd. De werknemer is aangenomen als Directeur Zorg en benoemd tot statutair bestuurder. Na 5 maanden blijkt dat de werknemer heeft gelogen in zijn CV, onder meer over eerdere werkgevers, lidmaatschap bij relevante verenigingen en registratie in het BIG-register.
Werkgever heeft de arbeidsovereenkomst met de werknemer buitengerechtelijk vernietigd wegens bedrog, en vordert in een procedure terugbetaling van het aan de werknemer betaalde loon.
De Hoge Raad
De Hoge Raad is hierover duidelijk: wanneer een werknemer bij het aangaan van een arbeidsovereenkomst opzettelijk onjuiste mededelingen doet of opzettelijk informatie verzwijgt, dan is sprake van bedrog. In dat geval kan de werkgever de arbeidsovereenkomst buitengerechtelijk vernietigen. Door de terugwerkende kracht van de vernietiging kan de werkgever bijvoorbeeld het betaalde loon terugvorderen. Het ontslagrecht staat daaraan niet in de weg.
Wél nuanceerde de Hoge Raad dat wanneer de gevolgen van de arbeidsovereenkomst niet zomaar ongedaan gemaakt kunnen worden (bijvoorbeeld: zonder BIG-registratie uitgevoerde handelingen of onomkeerbare beslissingen van een bestuurder) de rechter kan beslissen dat de vernietiging geen werking heeft voor álle gevolgen. Daarnaast kan de rechter onder omstandigheden de hoogte van het terug te betalen loon bepalen.
Voor een succesvol beroep op buitenrechtelijke vernietiging, stelt de Hoge Raad niet als eis – anders dan de lagere rechters – dat de arbeidsovereenkomst (vrijwel) geheel nutteloos is gebleken. Dat wil zeggen dat ook als de werknemer wél nuttige arbeid heeft verricht, de arbeidsovereenkomst buitengerechtelijk vernietigd kan worden. Een voorbeeld ter verduidelijking: de advocaat-stagiaire die bij een advocatenkantoor wordt aangenomen op basis van een vervalste bul van de universiteit. De stagiaire heeft mogelijk wel nuttige arbeid verricht, maar de arbeidsovereenkomst is onder invloed van bedrog tot stand gekomen en kan dus buitengerechtelijk vernietigd worden.
Veelgestelde vragen
Wat is buitengerechtelijke vernietiging?
Buitengerechtelijke vernietiging betekent dat een (arbeids)overeenkomst, zonder tussenkomst van een rechter, wordt vernietigd. Dit is mogelijk wanneer er sprake is van een zogenaamd wilsgebrek zoals dwaling, bedreiging of bedrog.
Wat betekent dat het dat de vernietiging terugwerkende kracht heeft?
Dit betekent dat de (arbeids)overeenkomst geacht wordt nooit te hebben bestaan.
Wat betekent dwaling?
is de situatie waarbij een overeenkomst tot stand komt zonder goede voorstelling van zaken, terwijl geldt dat als partijen wel een goede voorstelling van zaken hadden gehad, zij nimmer een overeenkomst zouden hebben gesloten.
Wat is bedrog?
Juridisch gezien is bedrog aanwezig, wanneer iemand een ander tot het verrichten van een bepaalde rechtshandeling beweegt door enige opzettelijk daartoe gedane onjuiste mededeling, door het opzettelijk daartoe verzwijgen van enig feit dat de verzwijger verplicht was mede te delen, of door een andere kunstgreep. Aanprijzingen in algemene bewoordingen, waar of onwaar, leveren geen bedrog op.
