Een hypotheek zonder waarde: hoe de rechter orde op zaken stelt
Een onderneming verkoopt een kantoorpand. Het pand moet binnenkort worden geleverd, zonder hypotheekrecht. Zo niet, dan dreigt een contractuele boete van € 240.000 of zelfs ontbinding van de koopovereenkomst. Op het pand staat echter nog een hypothecaire inschrijving van een hypotheeklening die al is afgelost. En tot overmaat van ramp: de hypotheekverstrekker is al ontbonden. Hoe krijg je dan zo’n inschrijving op tijd uit het kadaster verwijderd?
De onderneming schakelt de voorzieningenrechter van de rechtbank Gelderland in, want er is haast geboden. De onderneming vordert bij deze rechtbank een verklaring dat het hypotheekrecht is vervallen of waardeloos is geworden. Die verklaring wordt uiteindelijk gegeven.
Nut
Tijdens de zitting blijkt voor de rechter voldoende duidelijk dat de hypothecaire inschrijving geen enkel praktisch of financieel nut meer dient. De onderliggende lening is al jaren geleden volledig afgelost. Bovendien heeft de voormalig bestuurder van de hypotheekverstrekker – die ook bestuurder is bij de onderneming – verklaard dat er geen vorderingen meer openstaan en dat, indien nodig, afstand wordt gedaan van het hypotheekrecht.
Creatief
Toch is een directe vordering tegen de hypotheekverstrekker niet mogelijk: die vennootschap is inmiddels ontbonden en formeel opgehouden te bestaan. Een niet-bestaande partij kun je niet dagvaarden. Gelukkig kent de wet een oplossing: op basis van artikel 3:29 BW mag de rechter zelf verklaren dat een inschrijving waardeloos is, als de belanghebbende partij dit voldoende aantoont.
Waardeloos
Dat gebeurt dan ook. De hypothecaire inschrijving wordt door de rechter officieel als waardeloos bestempeld en de onderneming kan opgelucht ademhalen: de weg is vrij voor de overdracht van het pand.
